Πώς προκαλείται η ρήξη τένοντα στον ώμο; (ή ρήξη στο στροφικό πέταλο του ώμου)
Οι κύριες αιτίες είναι η κάκωση (τραυματισμός) και η υπέρχρηση.
Τραύμα: Πτώση πάνω στο τεντωμένο άνω άκρο ή άρση ενός βαρέος αντικειμένου μπορεί να προκαλέσει ρήξη τένοντα. Επίσης, άλλες κακώσεις, όπως ένα κάταγμα κλείδας ή ένα τραυματικό εξάρθρημα του ώμου μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια κάκωση.
Υπέρχρηση: Οι περισσότερες, ωστόσο, ρήξεις είναι αποτέλεσμα φθοράς των τενόντων η οποία προκαλείται με την πάροδο του βιολογικού χρόνου και της ηλικίας. Μπορεί όμως αυτή η φθορά να χειροτερεύσει και μετά από μεγάλες επιβαρύνσεις όπως π.χ από επαναλαμβανόμενες κινήσεις του ώμου. Έτσι εξηγείται γιατί οι ρήξεις συμβαίνουν συχνότερα σε άτομα άνω των 40 ετών, με δραστηριότητες που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις του άνω άκρου πάνω από το οριζόντιο επίπεδο και άνωθεν της κεφαλής.
Αθλήματα όπως η πετοσφαίριση, οι ρίψεις στο στίβο, το τένις, η άρση βαρών καθώς επίσης και συγκεκριμένα επαγγέλματα, μπορούν να προκαλέσουν φθορά στους τένοντες του ώμου. Σε νεότερα άτομα η ρήξη του στροφικού πετάλου προκαλείται μετά από τραυματισμό ή ατύχημα.
Τι είναι το μυοτενόντιο ή στροφικό πέταλο του ώμου;
Το μυοτενόντιο πέταλο συμβάλλει στην ανύψωση, στις στροφές και στις κινήσεις του άνω άκρου πάνω από το κεφάλι. Αποτελείται από 4 μύες με ισάριθμους τένοντες, οι οποίοι καλύπτουν την κεφαλή του βραχιονίου, την συγκρατούν και την σταθεροποιούν στην άρθρωση του ώμου. Αυτοί είναι ο υποπλάτιος, ο υπερακάνθιος, ο υπακάνθιος κι ο ελάσσων στρογγύλος μυς. Οι ρήξεις του μυοτενόντιου πετάλου εμφανίζονται με διάφορους τύπους και μεγέθη. Είναι ουσιαστικά ρήξεις τενόντων.
Μερική ρήξη: πρόκειται για την πλειοψηφία των ρήξεων, όπου οι τένοντες εμφανίζουν διαταραχή στη συνέχειά τους άλλοτε άλλου βαθμού.
Πλήρης ρήξη: υπάρχει πλήρης διακοπή της συνέχειας κι ο τένοντας έχει διαχωριστεί σε δύο τμήματα.
Μια από τις συχνότερες ενοχλήσεις στη μέση ηλικία είναι ο πόνος στον ώμο. Το αίτιο του μπορεί να είναι μία ρήξη στο μυοτενόντιο πέταλο του ώμου. Ως επακόλουθο μία ρήξη θα εξασθενίσει τον ώμο σας. Αυτό σημαίνει ότι πολλές από τις καθημερινές κινήσεις, όπως το χτένισμα, το ντύσιμο, η χρήση αντικειμένων που είναι τοποθετημένα σε ψηλά σημεία, ακόμη και κινήσεις που αφορούν στην ατομική υγιεινή του ατόμου, γίνονται με δυσκολία και είναι αρκετά επώδυνες.
Πώς διαγιγνώσκονται οι ρήξεις;
Η διάγνωση βασίζεται στα συμπτώματα και την κλινική εξέταση του ασθενούς. Κατά την κλινική εξέταση αξιολογείται το εύρος ενεργητικής και παθητικής κίνησης της άρθρωσης του ώμου, καθώς ο γιατρός μετακινεί το άνω άκρο σε διάφορες θέσεις, λαμβάνοντας πληροφορίες για την εντόπιση του πόνου. Η ένταση του πόνου και η αδυναμία που προκαλείται από μία ρήξη τένοντα ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Κάποιοι άνθρωποι μάλιστα μπορεί να είναι τελείως ασυμπτωματικοί.
Η επιβεβαίωση της πάθησης συνήθως απαιτεί τη διενέργεια:
α) απλής ακτινογραφίας του ώμου σε 2 επίπεδα: ελέγχονται οι οστικές δομές της άρθρωσης του ώμου.
β) μαγνητικής τομογραφίας (ΜRI): αποτελεί την εξέταση εκλογής με απεικόνιση όλων των μαλακών μορίων, δίνοντας πληροφορίες για το είδος και την έκταση της ρήξης των τενόντων, αλλά και για την κατάσταση λιπώδους εκφύλισης των μυών όταν πρόκειται να αποφασιστεί συρραφή.
Τελευταία, χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο σαν πρώτη εξέταση το υπερηχογράφημα, το οποίο γίνεται στο ιατρείο, είναι ανώδυνο, χωρίς ακτινοβολία και παρέχει άμεσα πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση των μαλακών μορίων στην άρθρωση του ώμου. Βοηθά στη δυναμική απεικόνιση των ανατομικών στοιχείων και στη στοχευμένη έγχυση φαρμάκων ή βιολογικών παραγόντων. Νεότερα επιστημονικά δεδομένα συγκρίνουν την ακρίβεια του υπερηχογραφήματος με τη διακριτική ικανότητα της μαγνητικής τομογραφίας.
Αντιμετώπιση των ρήξεων
Στόχος είναι η ανακούφιση από τον πόνο και η ανάκτηση της κινητικότητας. Στο θεραπευτικό πλάνο λαμβάνεται υπόψη η ηλικία, η δραστηριότητα, η γενική υγεία του ασθενούς και σαφώς το μέγεθος της ρήξης του μυοτενόντιου πετάλου. Σε ποσοστό 50% των ασθενών παρατηρείται βελτίωση με τη συντηρητική θεραπεία.
Ανάπαυση: αποφεύγονται οι κινήσεις που επιδεινώνουν τον πόνο και ειδικά αυτές πάνω από το επίπεδο της κεφαλής.
Αντιφλεγμονώδη φάρμακα: έχουν δράση κατά της φλεγμονής και του άλγους και χορηγούνται από το γιατρό συνήθως για περιορισμένο χρονικό διάστημα. συνεκτιμηθούν άλλοι παράγοντες κινδύνου από τη λήψη τους (π.χ. ύπαρξη υπέρτασης, στεφανιαία νόσος, λήψη αντιπηκτικών κ.α.).
Έγχυση κορτιζόνης: η κορτιζόνη είναι ισχυρό αντιφλεγμονώδες και αποτελεσματικό φάρμακο, όχι όμως άμοιρο παρενεργειών. Κατόπιν αξιολόγησης της κλινικής κατάστασης του ασθενούς μπορεί να γίνει άπαξ έγχυση κορτικοστεροειδούς πέριξ του τένοντα. Είναι γνωστό ότι επανειλημμένες εγχύσεις εξασθενίζουν τους τένοντες με κίνδυνο μεγαλύτερης ρήξης.
Φυσικοθεραπεία: Ειδικές ασκήσεις επαναφέρουν την κινητικότητα κι ενδυναμώνουν τον ώμο. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ασκήσεις μυϊκών διατάσεων προς βελτίωση της ευλυγισίας και της κίνησης. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών της περιοχής του ώμου συμβάλλουν στη μείωση του πόνου και αποτρέπουν περαιτέρω τραυματισμούς του μυοτενόντιου πετάλου.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Σε περιπτώσεις με επίμονα συμπτώματα τα οποία δε βελτιώνονται και σε ρήξεις που οδηγούν σε ανεπάρκεια του στροφικού πετάλου του ώμου, συστήνεται χειρουργική αντιμετώπιση.
- Επίμονο άλγος
- Μεγάλες ρήξεις
- Αδυναμία του ώμου
- Συνοδά τραύματα π.χ. αστάθεια
- Νεαρή ηλικία του ασθενή
Μπορεί να καθυστερήσει η χειρουργική επέμβαση;
Μία επιβεβαιωμένη ρήξη στους τένοντες του ώμου που προκαλεί δυσλειτουργία στο στροφικό πέταλο καλό είναι να χειρουργείται το συντομότερο δυνατόν. Η μη σωστή χρήση του ώμου προκαλεί ατροφία στους μύες με συνοδό λιπώδη εκφύλιση αυτών. Η επακόλουθη συρραφή των τενόντων σε έδαφος μυϊκής εκφύλισης δεν έχει τόσο καλά αποτελέσματα. Παραμελλημένες ρήξεις δε, με την πάροδο των ετών οδηγούν σε αρθροπάθεια από ανεπάρκεια του στροφικού πετάλου (rotator cuff arthropathy), κατάσταση η οποία απαιτεί σαφώς πολυπλοκότερες χειρουργικές επεμβάσεις (ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου).
Η χειρουργική επέμβαση γίνεται πλέον αποκλειστικά αρθροσκοπικά. Συνίσταται στη συρραφή της ρήξης με τη βοήθεια ειδικών οστικών αγκυρών και ραμμάτων. Είναι επέμβαση μικρής παρεμβατικότητας και η πλειοψηφία των ασθενών λαμβάνει εξιτήριο την ίδια ημέρα. Μετεγχειρητικά μπορεί να τοποθετηθεί νάρθηκας απαγωγής ώμου για 6 εβδομάδες, ενώ για τον πόνο χορηγούνται παυσίπονα.
Αποκατάσταση
Η μετεγχειρητική αποκατάσταση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ενδυνάμωση και στην ανάκτηση της κινητικότητας του ώμου. Η προσήλωση και σωστή τήρησή της από την πλευρά σας θα σας βοηθήσει να ανακτήσετε γρηγορότερα το εύρος κίνησης του ώμου και να επιστρέψετε ταχύτερα σε όλες εκείνες τις δραστηριότητες που απολαμβάνετε.
Παρακολουθήστε στην ενότητα Υπηρεσίες – Αρθροσκοπική Χειρουργική Ώμου βίντεο αρθροσκοπικών επεμβάσεων που έχει πραγματοποιήσει ο Ορθοπαιδικός Ζίκος Δημήτριος ή βρείτε μας και στο κανάλι μας στο YouTube.
